Jak zostać tłumaczem przysięgłym?

Możesz pochwalić się świetną znajomością języka obcego i zastanawiasz się nad pracą w biurze tłumaczeń? Jeśli w Twojej głowie pojawiła się taka myśl, być może zainteresuje Cię zawód tłumacza przysięgłego. Kim jest i czym zajmuje się osoba wykonująca tę profesję? Czym różni się ona od zwykłego tłumacza? Jak zostać tłumaczem przysięgłym – jakie wymagania należy spełniać? I czy można zostać tłumaczem bez studiów? Oto wszystko, co warto wiedzieć na ten temat.

Kim jest tłumacz przysięgły?

Tłumacz przysięgły to osoba zaufania publicznego, która zdobyła uprawnienia do wykonywania tłumaczeń uwierzytelnionych, czyli takich, które mają moc prawną. W swojej pracy posługuje się pieczęcią poświadczającą zgodność treści przekładu z treścią dokumentu oryginalnego. Podstawowym wymogiem, który się przed nim stawia, jest doskonała znajomość języka obcego oraz języka polskiego, a wykonywanie zawodu reguluje ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego.

Na czym polega praca tłumacza przysięgłego?

Krótko mówiąc, tłumacz przysięgły zajmuje się tłumaczeniem dokumentów urzędowych i administracyjnych – są to różnego rodzaju akty notarialne i akty stanu cywilnego, umowy, faktury, zaświadczenia, dyplomy, świadectwa i certyfikaty, pełnomocnictwa, testamenty i inne. Takie dokumenty, aby mogły zostać uznane przez instytucję, muszą być tłumaczeniami przysięgłymi, czyli uwierzytelnionymi.

Czym różni się tłumaczenie zwykłe od przysięgłego?

Tłumaczenia przysięgłe i zwykłe dzieli sporo różnic, ale i podobieństw można się dopatrzeć. W obydwu przypadkach rolą tłumacza jest jak najwierniejsze przełożenie treści tekstu sporządzonego w języku źródłowym na język docelowy. O ile jednak zwykłe tłumaczenia są po prostu przekładem, o tyle uwierzytelnione są pełnoprawnymi dokumentami, którymi można posługiwać się w sprawach urzędowych i administracyjnych.

A jednak tłumaczenia uwierzytelnione wyglądają inaczej: każda strona dokumentu docelowego musi być opatrzona odciskiem pieczęci zawierającej imię i nazwisko tłumacza oraz wskazującej język, w którego zakresie ma on uprawnienia. Warto też wiedzieć, że tłumacze przysięgli mogą realizować tłumaczenia ustne uwierzytelnione.

Kolejna sprawa to tak zwane repertorium tłumacza – to rodzaj księgi, w której tłumacz ma obowiązek zapisywać wszystkie zrealizowane przez siebie tłumaczenia. Należy udokumentować w nim opis tłumaczonego dokumentu z datą przyjęcia dokumentu i oddania gotowego tłumaczenia, nazwę zleceniodawcy lub zamawiającego tłumaczenie i wiele innych, bardzo szczegółowych informacji.

Na każdym tłumaczonym przez siebie dokumencie tłumacz przysięgły musi wymienić pozycję, pod którą dane zlecenie lub zamówienie zostało zanotowane w jego repertorium.

Tłumaczenia uwierzytelnione muszą być perfekcyjne pod względem merytorycznym i językowym – w pracy tłumacza przysięgłego obowiązuje bowiem odpowiedzialność zawodowa. Jeśli nie dość starannie wykonuje on swoje obowiązki, może zostać ukarany upomnieniem, naganą, karą finansową, zawieszeniem lub nawet utratą prawa do wykonywania zawodu.

Powyższe restrykcje nie odnoszą się do pracy zwykłych tłumaczy – oni ani nie ponoszą odpowiedzialności zawodowej (wykonując swoją pracę na niskim poziomie ryzykują jedynie utratę klienta i dobrej opinii), ani nie mają obowiązku prowadzenia sprawozdań czy dokumentacji.

Jak zdobyć prawo do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego?

Droga do zdobycia uprawnień tłumacza przysięgłego nie jest ani prosta, ani krótka, a same umiejętności językowe to jeszcze nie wszystkie wymagania, które kandydat musi spełnić, aby otrzymać prawo do wykonywania zawodu i znaleźć się na liście tłumaczy przysięgłych. Wystarczą, jeśli chcesz zostać tłumaczem książek lub instrukcji obsługi albo tłumaczyć teksty marketingowe. Od tłumacza przysięgłego wymaga się jednak więcej. Jak zostać tłumaczem przysięgłym?

Wymagania, które należy spełnić

Jeśli chcesz pracować jako tłumacz przysięgły, musisz spełnić następujące warunki:

• mieć obywatelstwo polskie lub obywatelstwo innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej, lub kraju członkowskiego EFTA (Europejskie Porozumienie o Wolnym Handlu),
• biegle posługiwać się językiem polskim,
• mieć pełną zdolność do czynności prawnych,
• być niekaranym za umyślne przestępstwa skarbowe lub nieumyślne przestępstwa wobec bezpieczeństwa obrotu gospodarczego,
• do 2015 roku kandydat musiał ukończyć studia i mieć wyższe wykształcenie filologiczne lub studia podyplomowe z zakresu tłumaczenia – obecnie zdobycie tytułu magistra nie jest wymagane aby ubiegać się o uprawnienia i pracę tłumacza przysięgłego.

Można więc zostać tłumaczem bez studiów kierunkowych, choć ich ukończenie bardzo poprawia umiejętności tłumaczenia, w praktyce więc naprawdę jest wskazane i może podnieść szanse tłumacza na rynku pracy.

Aby zostać dobrym tłumaczem przysięgłym, konieczna jest perfekcyjna znajomość języków obcego i polskiego w konkretnej dziedzinie. W swojej pracy tłumacz często musi stosować terminologię specjalistyczną, konieczne jest więc, aby specjalizować się z danej dziedziny i jasno sprecyzować tematykę zleceń przyjmowanych do realizacji. Jeden specjalista będzie realizował zlecenia na tłumaczenia medyczne, inny prawnicze, a jeszcze inny – finansowe.

Kandydat musi spełnić wszystkie warunki i fakt ten udokumentować. Następnie powinien zapisać się na egzamin w Ministerstwie Sprawiedliwości. Koszt zapisu wynosi 800 złotych.

Egzamin i wpis na listę tłumaczy przysięgłych

Kiedy wszystkie wyżej wymienione warunki zostaną przez kandydata spełnione, może on przystąpić do egzaminu przed Państwową Komisją Egzaminacyjną. O jego terminie zostanie poinformowany nie później niż 3 tygodnie przed wyznaczoną datą.

Egzamin składa się z dwóch części. Zadaniem egzaminowanego jest dokonanie przekładu tekstu z języka obcego na język polski i odwrotnie – w pierwszej części pisemnie, a w drugiej ustnie. Jeśli z obydwu części kandydat otrzyma oceny pozytywne, egzamin uważa się za zdany.

Ale istnieje także możliwość „oblania” egzaminu – jeśli przynajmniej z jednej części nie uzyskasz pozytywnej noty, nie uzyskasz uprawnień i wpisu na listę tłumaczy. Na szczęście po upływie roku można spróbować swoich sił po raz kolejny – a rok to wystarczająco dużo czasu, aby się podszkolić w technikach tłumaczenia czy posługiwaniu danym językiem obcym.

Kiedy uzyskasz pozytywne zaliczenie, wystarczy już tylko złożyć ślubowanie, wyrobić pieczęć i szukać pracy aby zdobyć jakieś doświadczenie zawodowe. Dobry tłumacz nie powinien mieć problemu z brakiem pracy w swoim zawodzie.

Podsumowanie

Ofert pracy w biurach tłumaczeń nie brakuje – poszukiwani są tłumacze z języka angielskiego, niemieckiego, francuskiego, ukraińskiego, języków skandynawskich i wielu innych. Jeśli więc stoisz przed decyzją o kierunku rozwoju swojej kariery i władasz językiem obcym, być może właśnie praca tłumacza jest dla Ciebie?