Czym się różni anglistyka od filologii angielskiej? Najkrócej: tym czym podstawówka od szkoły podstawowej – czyli nazwą. Pierwsza jest potoczna, druga oficjalna. Ale że wpisu nie wypada na dwóch zdaniach skończyć, zniuansujmy więc i pogłębmy trochę ten temat. Dowiedz się czy istnieje różnica między filologią angielską a anglistyką. Czytaj dalej!
Więc w języku mówionym najczęściej wspomina się o „studiowaniu anglistyki” czy „studiowaniu na anglistyce”, natomiast w wersji oficjalnej określamy kogoś jako „absolwenta filologii angielskiej” lub stwierdzamy, że „filologia angielska na tle pozostałych filologii odznacza się dużą różnorodnością programu studiów”.
Zagadnienie to dobrze ilustruje współistnienie w języku polskim języka potocznego i literackiego.
Język potoczny to język, którym posługujemy się na co dzień, w sposób naturalny i bez wysiłku, bez głębszego namysłu. Zazwyczaj jest to język mówiony. Charakteryzuje się dużą ilością uproszczeń, swobody w odniesieniu do norm poprawnościowych, mniejszą dbałością o staranność. Pojawiają się tu mimowolne powtórzenia, skracanie form, elipsy.
Natomiast język oficjalny cechuje się dużą dbałością o poprawność i respektowaniem przyjętych norm językowych. Typowa dla niego jest bogatsza składnia i często występujące zdania podrzędnie złożone, precyzyjność oraz bogate słownictwo, nierzadko pojawiają się wyrazy pochodzenia obcego czy profesjonalna nomenklatura.
Wyjaśnić pojawienie się tej podwójnej nazwy: anglistyki i filologii angielskiej pomoże nam również znajomość kwestii ekonomii języka. W językoznawstwie jest ona zdefiniowana jako tendencja języka do wydajnego, oszczędnego wydatkowania energii w procesach komunikacyjnych. Niektórzy ujmują ową tendencję do utrzymania w języku równowagi jako uwidocznione w języku działanie prawa najmniejszego wysiłku dążności do zmaksymalizowania efektywności komunikacyjnej oraz przeciwstawnej dążności do minimalizacji wysiłku językowego. A mówiąc najprościej: im krócej, tym lepiej, jeśli nie traci się przy tym precyzji.
Więc powiedzieć: „anglistyka” jest po prostu szybciej, łatwiej, ekonomiczniej właśnie niż „filologia angielska”.
Niektórzy jednak rozróżniają znaczenia tych dwóch terminów. Traktuje się wtedy anglistykę jako pojęcie szersze niż filologia angielska. W tym rozumieniu anglistyka obejmuje tak wiedzę o języku, jak i kulturze oraz historii krajów anglojęzycznych. Zawierałyby się więc w tym pojęciu także kwestie związane z mentalnością, tradycją, zwyczajami. Pod ten termin można by wówczas podciągnąć tak historię wszystkich krajów, posługujących się dziś językiem angielskim, jak i ich obecną sytuację społeczno-polityczną oraz wszystkie anglojęzyczne media. Filologia angielska dotyczy w tym rozumieniu już wyłącznie języka, skupia się na ściśle lingwistycznych zagadnieniach.
Jednak na przykład portal uczelnie.net traktuje już te pojęcia równorzędnie. Można na nim przeczytać, że anglistyka, czyli Filologia angielska to kierunek studiów, na którym zgłębisz wiedzę o języku angielskim, jego literaturze oraz kulturze krajów angielskiego obszaru językowego. Kierunek typowo humanistyczny. Idealnym kandydatem jest osoba, która bardzo dobrze zna język angielski i orientuje się w kulturze krajów anglojęzycznych. Wymagane są podstawowe wiadomości z zakresu historii, literatury i geografii krajów angielskojęzycznych w zakresie programu szkoły średniej. Ponadto oczekuje się od kandydata zainteresowania wydarzeniami bieżącymi w Wielkiej Brytanii i USA, o których można znaleźć relacje w polskiej prasie lub satelitarnych kanałach angielskojęzycznych. Na anglistyce trzeba sporo czytać i systematycznie przyswajać materiał.
Jasnej zasady co do rozróżnienia tych pojęć nie ma także w nazewnictwie związanym z instytutami, kierunkami i specjalnościami.
Uniwersytet Warszawski na przykład posiada Instytut Anglistyki UW. Z opisu wynika, że kierunek studiów filologia angielska należy do obszarów kształcenia w zakresie nauk humanistycznych. Filologia angielska reprezentuje nauki filologiczne, bazujące na badaniach językoznawczych, literaturoznawczych i kulturoznawczych Pole badań tej dyscypliny obejmuje język, kulturę i historię Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych oraz innych krajów obszaru języka angielskiego, takich jak Irlandia, Kanada, Australia, RPA i inne. Program studiów w Instytucie Anglistyki ma trzy filary, którymi są zróżnicowane tematycznie kursy z dziedziny studiów brytyjskich, studiów amerykańskich i językoznawstwa.
Na Uniwersytecie Jagiellońskim mamy z kolei Instytut Filologii Angielskiej UJ oraz specjalność „filologia angielska”, zaś na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Anglistyki i kierunki: filologia angielska, English Studies: Literature and Culture, English Linguistics: Theories, Interfaces, Technologies.
Jak więc widać, nie ma jednej prostej zasady rozróżniania tych pojęć. Bez względu an nazewnictwo jednak: studiujmy język angielski! Czy nazwiemy to bowiem anglistyką, czy filologią angielską, w życiu tak prywatnym, jak zawodowym przyda się nam na pewno!