Jeśli zdecydowałeś już, że chcesz studiować jakiś język obcy i przestudiowałeś oferty różnych uczelni, dostępne kierunki, to okaże się, że finalna decyzja jeszcze przed Tobą. Będziesz musiał rozstrzygnąć, co lepsze: filologia czy lingwistyka?
Zastanówmy się najpierw, czym te terminy się różnią, bo – choć zbliżone do siebie – różnią się jednak znacznie.
Filologia to (jak podaje słownik PWN): „dział nauk humanistycznych obejmujący badanie języka i jego wytworów, w tym także literatury danego narodu lub kręgu kulturowego”. Dzieli się na językoznawstwo i literaturoznawstwo.
Lingwistyka natomiast to inaczej właśnie językoznawstwo – nauka o języku, jego budowie, funkcji i rozwoju. Jej działami są: fonetyka, fonologia, morfologia, pragmatyka, semantyka, składnia, słownictwo, słowotwórstwo.
W naszych rozważaniach na temat: filologia kontra lingwistyka przyda się nam także pojęcie lingwistyki stosowanej, która z kolei zajmuje się rozpoznawaniem i badaniem zagadnień związanych z językiem oraz rozwiązywaniem występujących w praktyce problemów językowych. Pokrewne jej działy to: dydaktyka, językoznawstwo, psychologia, antropologia oraz socjologia.
Znamy więc już teoretyczną definicję tych słów. A jak to się przekłada na kierunki studiów?
Tu kwestia wygląda całkiem podobnie – w skrócie: filologia jest kierunkiem „szerszym”, gdyż poza samym językiem zajmuje się też jego kulturowym kontekstem, ale lingwistyka w zamian za ten kontekst oferuje w uniwersyteckim wydaniu jeszcze drugi język obcy.
Przyjrzyjmy się bliżej specyfice każdego z tych kierunków.
Filologia jest dla osób, które nie tylko chcą się nauczyć języka, ale interesują się kompleksowo krajem (lub krajami), w którym jest on używamy, więc: tradycją, historią, mentalnością, filozofią, socjologią, kwestiami społecznymi i politycznymi. No i literaturą – to zdecydowanie kierunek dla osób lubiących czytać. Tu przestudiujecie bogate piśmiennictwo z zakresu tak literatury pięknej, jak i historii, socjologii czy antropologii.
Natomiast lingwistyka rozwija czysto językowe sprawności. Tu stawia się na znajomość języka jako współczesnego narzędzia komunikacji, jego słownika, gramatyki, składni; różnych stylów językowych. Podobnie podchodzi się do tzw. „drugiego języka”. Wbrew pozorom nie jest on tylko językiem dodatkowym – opanowujemy go w stopniu biegłym, pozwalającym na swobodne się nim posługiwanie, niemal na poziomie języka wiodącego.
Żeby jeszcze ułatwić Wam rozstrzygniecie dylematu: Filologia kontra lingwistyka, przebadamy to zagadnienie wnikliwiej i przyjrzymy się różnicom programowym.
Standardowo przedmioty wykładane w ramach filologii obejmują: gramatykę opisową języka angielskiego, gramatykę kontrastywną angielsko-polską, historię języka, literaturę brytyjską i amerykańską, teorię literatury, historię Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, kulturoznawstwo brytyjskie i amerykańskie, metodykę nauczania języka angielskiego, proseminaria z literatury, językoznawstwa i studiów kulturowych, wstępy do: językoznawstwa, kulturoznawstwa, teorii literatury.
Natomiast na lingwistyce najczęściej powtarzają się: wstęp do językoznawstwa, gramatyka opisowa, gramatyka kontrastywna, historia języka z elementami gramatyki historycznej, wiedza o akwizycji języka, historia literatury języka specjalności głównej, zarys historii literatury języka specjalności dodatkowej, historia i kultura kraju języka specjalności głównej i dodatkowej, ćwiczenia receptywne i dyskursywne, ćwiczenia kompozycyjne, praktyczna fonetyka w komunikacji językowej, praktyczna gramatyka w komunikacji językowej, rozumienie tekstów specjalistycznych, ćwiczenia translacyjne, historia filozofii, język łaciński, technologia informacyjna.
Co natomiast będziemy studiować w LSW? Tu odpowiedź sugeruje nam z jednej strony nazwa szkoły: „Lingwistyczna”, a z drugiej – nazwa kierunku: „filologia”. Staramy się łączyć zalety obu tych opcji. Mamy więc w planie zajęć przedmioty pozwalające poznać i zrozumieć cały kontekst kulturowy i literacki języka, kładziemy przy tym nacisk na stronę praktyczną oraz dbamy o wysoki poziom nauczania drugiego języka.
Jako że najczęstszym pytaniem jest: „filologia angielska czy lingwistyka stosowana?”, to na przykładzie właśnie anglistyki przyjrzymy się programowi oferowanemu przez LSW.
Studia te pozwalają nabyć wiedzę i umiejętności w zakresie językoznawstwa (z naciskiem na językoznawstwo stosowane) oraz w zakresie literaturoznawstwa i kulturoznawstwa – kontekst jest więc szeroki, właściwy dla filologii. Jednocześnie dużą wagę przywiązuje się do drugiego języka obcego. Choć formalnie Szkoła gwarantuje uzyskanie poziomu A2/B1, to w praktyce wiele zależy od studentów – wykładowcy zawsze są chętni do podniesienia poziomu grupy. Poza tym dla zainteresowanych organizowane są dodatkowe zajęcia z praktycznej nauki drugiego języka obcego w trakcie III roku studiów, pozwalające na rozwijanie kompetencji językowych.
Jakich więc przedmiotów można się spodziewać? Plan zajęć jest bardzo bogaty, gdyż z jednej strony znajdziemy w nim wszystkie najważniejsze przedmioty tradycyjnie pojawiające się w ramach obu kierunków, a z drugiej sporą ilość dodatkowych, bardzo przydatnych zajęć. Jest tu na przykład Technologia informacyjna, Podstawy przedsiębiorczości, Prawo ochrony własności intelektualnej, ale także zajęcia z retoryki czy Pisanie ze stylistyką.
Gdyby komuś jeszcze było mało, jest też pakiet zajęć, związanych z konkretną specjalizacją. Do wyboru jest: Nauczycielska, Tłumaczeniowa, Nauczycielsko-tłumaczeniowa oraz Komunikacja w Biznesie Międzynarodowym i Administracji.
Kolejna ważna kwestia związana z pytaniem: „co lepsze filologia czy lingwistyka?” to perspektywy na rynku pracy w obu przypadkach.
Na lingwistyce najbardziej popularna jest glottodydaktyka (czyli nauka zajmująca się badaniem procesu nauczania i uczenia się języków obcych), która pozwala na uczenie języka we wszystkich typach szkół oraz translatoryka (czyli przekładoznawstwo). Na niektórych uczelniach można spotkać specjalność kulturoznawczą czy interkulturową komunikację i mediację – co otwiera możliwość zatrudnienia w mediach, wydawnictwach, instytucjach europejskich czy ambasadach.
Znajomość dwóch języków obcych zwiększa możliwości zatrudnienia niemal dwukrotnie. Bardzo często osób ze znajomością dwóch języków poszukują korporacje (zbiorczo są już chyba największym pracodawcą, jeśli chodzi o miejsca pracy związane ze znajomością języków obcych). Angielski jest tam traktowany jako język oficjalny, bardzo często używany do komunikacji wewnętrznej, natomiast drugi język obcy związany już jest z obsługą konkretnego klienta.
Absolwent filologii o specjalności nauczycielskiej także może podjąć pracę w edukacji i to na szerokim polu. Języków obcych uczy się przecież nie tylko w szkołach, w tym językowych, ale we wszelkich instytucjach, firmach, przedsiębiorstwach, urzędach doszkalających swoich pracowników. No i nie zapominajmy o korepetycjach, które też są bardzo atrakcyjnym źródłem dochodów.
Jest wreszcie zawód tłumacza – tak ustnego, jak i – częściej w przypadku filologów – pisemnego. Filolodzy, z racji większego obycia z literaturą, sprawdzają się szczególnie w tłumaczeniu literatury pięknej.
W LSW, by jeszcze zwiększyć szanse zawodowe, proponujemy połączenie tych dwóch opcji w ramach podwójnej, nauczycielsko-tłumaczeniowej specjalizacji. Natomiast wybór Komunikacji w Biznesie Międzynarodowym i Administracji – zgodnie z nazwą otwiera przed Wami także świat biznesu i administracji.
Po co więc się zastanawiać: filologia czy lingwistyka, skoro u nas można połączyć zalety obu tych kierunków?